Samenvatting

Thema: Als een boom

De dominee vraagt de kinderen naar voren en laat hen diverse vruchten zien: olijven, dadels, druiven, granaatappels, vijgen. Deze vruchten worden gegeten tijdens het Nieuwjaarsfeest van de Bomen in Israël, dan worden er bomen geplant. De dominee wijst de kinderen erop dat mensen ook vruchten kunnen dragen. Jezus noemt de vrucht van de naastenliefde.
Dit feest heet Toe Bisjvat, n.a.v. Leviticus 19:23-26. Het doel is bomen planten en vruchten met elkaar delen. In Leviticus staat dat je de eerste drie jaar niet zult eten van je boom, de vierde jaar zal je vruchten offeren en het vijfde jaar mag je ervan eten. Zo kun je altijd aan de hand van de verjaardag van de bomen uitrekenen of je al mag eten van de bomen. De Bijbel begint met de schepping van een boom en aan het eind van Openbaring gaat het er weer over. De Joden aten de vruchten van het land Palestina in de hoop van de vervulling van de belofte dat zij ooit weer een eigen land zouden krijgen.

De boom is in psalm 1 een teken van de mens die groeit bij het woord. Bomen zijn predikers, zo sterk geworteld in de grond. Sterk genoeg om te blijven staan in de storm en vrucht te geven. Denk aan het monument voor de MH17 slachtoffers, voor elk slachtoffer een boom. Welke boom zou je zelf willen zijn? Een grote eik die stevig staat of ben je een dennetje dat beschut staat, of ben je een treurwilg die zoveel heeft meegemaakt dat hij zijn takken laat hangen? Het is een verlangen van een christen om veel vrucht te dragen en sterk te zijn.
Psalm 1 wijst ons daarin de weg, als de poort naar alle andere psalmen. Je ziet het aan de aanhef, de letter Alef, tot het woordje vergaan. Dat begint met Tav, het laatste letter van het alfabet. Het middelste woord is ‘op zijn tijd’. Op zijn tijd zal ieder mens tot zijn bestemming komen en vrucht dragen. Dat is het hart van de psalm. Er staan 7 woorden voor en 7 na. Daarvoor staan weer 26 woorden voor en 26 na. 26 is het getal van de Godsnaam JHWH, die de Joden niet uit mogen spreken. HEERE Heere.

De psalm begint met het woord ‘gelukkig’, dat ben je als je vrucht mag dragen. Geluk overkomt je. Als een winnend lot uit de loterij. In deze psalm betekent het niet iets wat je overkomt, maar een keuze die je maakt. HSV zegt: twee wegen. De Willibrordvertaling zegt: de mens die gekozen heeft. De weg van de wet, de weg van het Woord. Wat is die weg? Allereerst 3x nee: het is een weg waarin je nee moet leren zeggen. Niet de raad van de goddelozen volgen, niet gaan staan op de weg van de zondaars, niet gaan zitten op de stoel van de spotters.

De rabbijnen zeggen: het gaat hier over zitten. Dat doe je als je de Thora leest, het Woord van God tot je nemen. Staan doe je bij de Klaagmuur, dat is je geestelijk leven, je bidden. Het wandelen is je handelen. Dit moeten wij niet doen in de weg van de zondaars, spotters en goddelozen, maar voor God. Het klinkt als een gezelschap waarin wij ons niet zouden mengen. Toch hebben ze een bepaalde aantrekkingskracht en dringen ze binnen.

God geeft ons het beeld van een boom. Als je een boom plant, begin je met een stekje, in de verwachting dat de boom zal groeien. God vraagt niet of wij in 1x zo groot zijn als een boom, maar wil ons helpen groeien en de weg leert verzaken van de goddelozen, vreugde leert vinden in de wet van de Heere. In de andere psalmen zie je de worsteling die dit oplevert. Je leert te luisteren naar wat de regels van God eigenlijk betekenen. De Joden hebben er 613 uit de wetten gehaald. Dit is enerzijds wettisch, maar we kunnen wel iets leren van de vreugde waarin zij de regels houden en het Woord van God niet gedachteloos toepassen. Wij vragen ons makkelijker af ‘WWJD’, maar Jezus heeft deze wetten wel gehouden en vraagt van ons dat wij de wet ook houden.

De psalmen worstelen ermee dat niemand de wet kan houden. Jezus zegt ook: zonder mij kun je niets doen, elkaar niet liefhebben. In Hem zal je vreugde vinden in zijn woord. Wil je een boom zijn die geplant is aan waterstromen met wortels in het woord? Ga dan de weg van Jezus. Of wil je het tegenbeeld zijn? Dan ben je als kaf, waarvan niets overblijft. Je bestaat dan niet eens. Groeien gaat niet vanzelf, maar gaat door alle moeilijke momenten heen. Een palmboom groeit beter wanneer er een steen op de kruin wordt gelegd: het is goed voor mij in verdrukking te hebben geleefd. Een rabbijn zei: als Jezus komt en je bent net een boom aan het planten, plant dan eerst de boom, voordat je hem zult begroeten. Dan kun je samen van de vrucht genieten.
Amen.