Samenvatting

Prediker is geen gemakkelijk Bijbelboek, maar het kan ons gelovige levenskunst bijbrengen, omdat het geloof van Prediker nuchter en bescheiden is.

Op het eerste oog lijkt Prediker pessimistisch: alles is leegte en ijdelheid, alles in het leven ligt vast en is onontkoombaar. Predikers uitspraken lijken op zgn. ‘tegeltjeswijsheden’. Wat moet een christen, iemand die de hand van God in zijn leven en zijn omgeving probeert te ontdekken, met Predikers uitspraken?

Het eerste tegeltje - ‘er is een tijd om geboren te worden en een tijd om te sterven’ - wordt opgevolgd door een hele reeks van andere tegenstellingen. Bij elkaar bevatten al deze ‘tegeltjes’ een prachtige symboliek. Het woord ‘ tijd’ komt 28 keer voor en ze verbeelden het hele leven van begin tot eind en alles wat daar tussenin ligt. De tegenstellingen worden in 4 x 7 woorden benoemd: dit is een uitdrukking van het hoekige van het leven. Het is een begin van wijsheid dat de tegenstellingen die in het leven zijn, worden (h)erkend.
Door de eeuwen heen is Prediker gelezen door de Joden tijdens het Loofhuttenfeest: Dit feest herinnert aan de woestijnreis. Het (geloofs) leven heeft veel weg van een woestijnreis, een hut vol met kieren en gaten waarin zoveel tegenstellingen de revue passeren. Hoe herkenbaar! Waar in sommige Bijbelgedeelten de wisselingen van goed en kwaad worden geduid als tekenen van de eindtijd, laat Prediker ons zien dat dit het leven is in de gebroken werkelijkheid. Hoe nuchter!
Daarmee roept Prediker de vraag op hoe je dan met deze wisselingen, het leven zelf, moet omgaan, en hoe je het hoekige in het leven moet interpreteren in relatie tot Gods hand.

Als mens ben je geneigd om hierover je hoofd te breken: Je bent op zoek naar inzicht in de zin, het waarom en de samenhang van alle gebeurtenissen. Deze neiging wordt door Prediker ‘de eeuw die in het hart is gelegd’ genoemd: op zoek zijn naar het blijvende, datgene wat boven de wisselingen uitgaat. Dit heeft iets vermoeiends. Prediker ziet deze ‘eeuw die in het hart is gelegd’, niet automatisch als een zegen voor de mens die voortdurend op zoek is naar controle en overzicht om alles in eigen hand te houden, de mens die constant bezig is met het maakbare. Hoe realistisch! Prediker heeft hiermee de hedendaagse mens raak getypeerd.

Toch zijn er dingen in het leven waar je geen grip of antwoord op kunt krijgen, omdat alleen God de dingen in Zijn hand heeft. Gods werk is Gods werk en kun je niet doorgronden of controleren. Hier kun je het heel moeilijk mee hebben. Ook als gelovig mens wil je graag horen wat de zin is van bepaalde gebeurtenissen. Maar Prediker zegt dat alles wat er is, door God een goede plek in de tijd heeft gekregen. Hier moet je niet je hoofd over breken, maar juist ontzag voor God door krijgen en het aan Hem overgeven! Vanuit het vertrouwen dat Hij het verleden, het heden en de toekomst in Zijn hand heeft.

Alleen op deze manier kunnen we als christen het leven hier en nu op een evenwichtige manier leven tussen de onverschilligheid en de paniek in van deze samenleving in. Nuchter en realistisch kunnen genieten van het goede, weet hebben van gebrokenheid en het goede blijven zoeken. Vanuit de ‘vreze des Heeren’, d.w.z. vanuit het ontzag voor Hem alles uit Zijn hand ontvangen. Dit ontzag moet je oefenen! De wijsheid die je daarvoor nodig hebt, ontvang je door Bijbelstudie, gebed, het met elkaar spreken over deze zaken.

Ook nu wordt de christelijke gemeente zo vaak de tijd geschonken om te bidden, te danken, te leren, kortom om wijsheid te verkrijgen! Ga hier dan niet aan voorbij! Grijp gelegenheden zoals de samenkomsten, catechisatie, bijbelkring hiervoor aan. Neem de tijd om het geheim van de wereld die in de handen van God ligt, te overdenken. Een God die je soms voor raadsels stelt, maar ook goed is, zo goed dat Hij Zijn zoon gaf: Jezus. Hij heeft ook het leven met al z’n wisselingen meegemaakt. Hij kreeg en nam de tijd om het goede te doen. Hij wist dat Zijn Vader dat van Hem vroeg, ook al mondde dat uit in het kruis, waaraan Hij de tijd weer overgaf aan Zijn Vader.

Ik wens u de vrede toe, die alle verstand te boven gaat, de vrede van Hem Die is, Die was en Die komen zal, de vrede van Hem Die alles in Zijn hand heeft en houdt.