Samenvatting

Om een bepaald beroep uit te kunnen oefenen, heb je een opleiding nodig. Maar wat heb je nodig
om koning te worden (in het geval van Salomo), en: wat heb je nodig om ambtsdrager te kunnen
worden? Hier bestaan geen opleidingen voor, maar de Bijbel spreekt over ‘een opmerkzaam hart’ als
vereiste.
Het gebed van Salomo om een opmerkzaam hart wordt voorafgegaan door een bloedige en
chaotische periode. De oude koning David leeft teruggetrokken in zijn paleis. Zijn zoon Adonia pleegt
een coupe en kroont zichzelf tot nieuwe koning. Echter, David geeft, na te zijn aangesproken door
Nathan en Bathseba, toestemming om Salomo te zalven tot koning. Uiteindelijk wordt Adonia
gestraft en is Salomo de rechtmatige koning.
Het eerste wat Salomo na zijn kroning doet, is een huwelijk aangaan met de dochter van de Farao uit
Egypte. Omdat het om een heidense vrouw gaat, lijkt er een schaduw over de tekst te vallen. Echter,
dit politieke huwelijk kan ook positief worden opgevat, omdat hieruit blijkt dat Israël in die tijd een
sterk en krachtig rijk was. De tijden van Jozef lijken te herleven, maar nu omgekeerd, waarbij een
Egyptische juist moet integreren in het volk van Israël. Daarnaast was het niet expliciet verboden om
met een Egyptische te trouwen.
Een ander opmerkelijk feit uit de beginperiode van het koningschap van Salomo was dat het volk
offerde op lokale hoogten, iets wat God afkeurde. Salomo offerde echter op de hoogte van Gibeon.
Hier stond de oude tabernakel met het koperen altaar.
Vers 3 laat zien wat het eerste oordeel van de hemel over het hart van Salomo was: Salomo hield van
God. Wat is het oordeel van de hemel over uw/jouw leven? Is de liefde van God, al is het misschien
aangevochten, de basis van uw leven?
De hele gemeente trok samen met Salomo naar Gibeon, waar hij 1000 offers bracht. Dit kan gezien
worden als verkwisting. Echter, dit moet gezien worden als een vrijgevig geschenk aan de Heere,
gegeven uit liefde.
In deze nacht wordt door God in een droom aan Salomo een onmogelijke vraag gesteld: Begeer wat
Ik u geven zal! De toekomst van Israël, het volk waar God Zijn beloften aan gegeven heeft, lijkt even
in de handen van een mens gelegd te worden. Voelt u/jij de spanning en het riskante?
Het verrassende antwoord van Salomo is: Heere, geeft mij wijsheid, een opmerkzaam hart, kennis en
inzicht. Salomo is een klein mensje geworden. Hoewel hij volwassen is, noemt hij zichzelf een kind
dat een te zware last moet dragen, zeker wanneer hij denkt aan zijn vader David in wiens voetsporen
hij moet treden. Daarnaast beseft hij dat hij geroepen is om een volk te leiden dat niet van hemzelf,
maar van God is! Dit geldt ook voor ambtsdragers. Zij zijn geroepen om de gemeente te leiden, die
aan de Heere toebehoort en gekocht is met het kostbare bloed van Jezus Christus. Tevens wil de
Heere dankzij dit kostbare bloed ook royaal en mild de wijsheid schenken die nodig is. Hier mag
vrijmoedig om gevraagd worden!

Letterlijk vraagt Salomo om een ‘luisterend/horend’ hart. Zodat de ander verstaan en begrepen kan
worden; iets wat bij de spraakverwarring bij de torenbouw van Babel juist verloren ging. Als
kerkenraad en gemeente hebben we een horend hart zo nodig! Zowel ten opzichte van God:
luisteren naar Zijn stem, luisteren naar wat er in de Bijbel geschreven staat over ons leven. Als ook
ten opzichte van elkaar: luisteren naar de (geestelijke) nood van de medemens, peilen waar de ander
staat.
De vraag om een opmerkzaam hart wordt betrokken op het onderscheid kunnen maken tussen goed
en kwaad. Bij Salomo is dit direct verbonden met de rechtspraak. Echter we mogen dit breder
trekken: het verschil tussen goed en kwaad is het verschil tussen waarheid en dwaalleer, Geest en
vlees, wat van God is en wat van de mens is.
Salomo’s antwoord was goed in Gods ogen, omdat het voorkomt uit een hart dat als basis de liefde
tot God heeft en Hem wil dienen. Beseffend dat hij (net als Augustinus later) een klein mens is,
afhankelijk van God en wat Hij te zeggen heeft. Wat heb dus je als ambtsdrager nodig? Biddende
handen en een opmerkzaam hart. Gezegend zijn we, wanneer we zo’n kerkenraad mogen hebben.